- De zeven Werken van Barmhartigheid -
.jpg)
.jpg)
Martinikerk en Martinitoren te Groningen bij daglicht op 5 maart 2008.
Op dinsdagavond 25 februari werden mensen uit de kerkgemeenten van Suwâld en Tytsjerk uitgenodigd voor een rondleiding langs de schilderijen van Egbert Modderman in de Martinikerk te Groningen, de Zeven werken van Barmhartigheid, waaraan overigens later nog een achtste werd toegevoegd.
De rondleiding begon om 8 uur 's avonds.
Nadat ons gezelschap, bestaande uit 7 inwoners van Suwâld en 9 van Tytsjerk, in 4 auto's naar de stad Groningen was gereden en na het stallen van de auto's in de parkeergarage onder Het Forum een stuk of 5 trappen was opgelopen, was het nog even zoeken naar een open deur in de majestueuze Martinikerk, misschien iets minder bekend dan de bijbehorende Martinitoor'n die in één adem wordt genoemd met de stad Groningen en aldaar "De Olle Grieze" heet.
Toen we eindelijk licht zagen schijnen vanuit een van de deuren, bleek daar Egbert Modderman, de schilder en rondleider, ons te verwelkomen.
Links Egbert Modderman, en enige mensen van ons gezelschap
Wat meteen opviel was hoe groot en hoog deze kerk was; hij dateert uit de 13de eeuw, wist Egbert te vertellen, hoewel er al eerder een kleinere kerk had gestaan. Alles was groot - het orgel, de spitsbogen, de kroonluchters - wij keken onze ogen uit, gewend als we zijn aan onze eigen mooie maar kleine dorpskerken.
Links het grote rijk versierde orgel, en rechts de preekstoel en een van de geweldige kroonluchters.
En toen de rondleiding langs de schilderijen, die wij - gelukkig! - op 7 november 2023 al op een gemeente-avond via de beamer hadden bewonderd, op 1 na wat toen nog niet klaar was. Het is een serie, die heet: "de zeven Werken van Barmhartigheid", waar Egbert zijn eigen invulling aan heeft gegeven, zo tijdloos mogelijk (wat de kleding en omgeving op de schilderijen betreft), maar wel met echte mensen uit zijn dagelijks leven. Veel studiegenoten hebben voor hem geposeerd, meest jonge mannen, maar ook wel oudere mensen zoals een stratenmaker met een heel markant hoofd, en een kale man die bijna niet te schilderen bleek. Fantastische schilderijen - en toch is Egbert er nog maar ongeveer 10 jaar serieus mee bezig, hij had eerder een studie gevolgd voor binnenhuisarchitect maar dat boeide hem toch niet, daar wilde hij niet zijn beroep van maken.
Egbert vertelde er heel boeiend over, met allerlei interessante details, maar toch ontbrak er één heel belangrijk ding aan zijn rondleiding, nl. licht! Het was allemaal in diepe schemer gehuld 's avonds, en er was geen kunstlicht wat op de werken kon schijnen; soms lichtte Egbert een detail bij met z'n telefoon, maar dat deed geen recht aan z'n prachtige werk. Ik heb 'm daarop opmerkzaam gemaakt, en hij zou daar met mensen van de Martinikerk over spreken - zelf had hij daar totaal niet bij stilgestaan, want hij kent z'n schilderijen uit z'n hoofd en houdt de meeste rondleidingen toch wel overdag. Was het juni geweest, dan had een avondrondleiding misschien nog wel een bevredigend resultaat opgeleverd, maar het is pas februari... de dagen lengen, maar rond 8 uur 's avonds toen het begon is 't dan toch echt wel helemaal donker.
De tekst boven de trouwingang van de kerk, waardoor bruidsparen binnenkomen. De tekst luidt in modern Nederlands:
"Zoals een bruidegom zich verblijdt over zijn bruid, zo zal God zich over u verblijden" (Jesaja 6:5)
Het schilderij waarmee het allemaal begon, heeft een speciale geschiedenis. Egbert, die toen 25 jaar moet zijn geweest, stond op het punt te gaan trouwen en wilde dat graag in deze magistrale kerk doen - maar dat bleek te duur voor zijn bescheiden studentenbudget; men kwam 'm echter tegemoet en deed er toen 1000 Euro af, zodat hij "de mooiste dag van z'n leven" daar toch kon vieren. Heerlijk toch, zou je zeggen - maar wàs het wel z'n mooiste dag? Het huwelijk was geen succes ondanks dit stralende begin, en werd na 2 jaar alweer ontbonden.
.jpg)
St. Martinus en de bedelaar, die hij een stuk van zijn kleding geeft.
Links het schilderij van Egbert Modderman uit 2015, rechts een middeleeuwse schildering boven een spitsboog in de kerk.
Dat het toch zinvol is geweest dat hij in die kerk mocht trouwen, blijkt uit het vervolg - hij was namelijk zo dankbaar dat 't hem mogelijk was gemaakt, dat hij iets terug wilde doen - een schilderij schenken aan de Martinikerk. En dat werd, niet zo verwonderlijk, een voorstelling van St. Martinus die de bedelaar een stuk van z'n mantel geeft. Voor de bedelaar poseerde een man van middelbare leeftijd die in 't gewone leven politieagent was, vertelde Egbert; heel apart, dat zo'n geüniformeerd persoon gewoon naakt op dat schilderij stond - weliswaar in elkaar gedoken zodat je niet alles zag, maar wel blote armen en benen. Hij vormde ook het belangrijkste en meest gedetailleerde deel van het schilderij - St. Martinus was iets minder scherp afgebeeld.
Toen Egbert dit schilderij had voltooid, rees in de Martinikerk het plan om schilderingen aan de wanden van de gaanderij rond het middenschip te hangen van de Zeven werken van Barmhartigheid; Egbert's geschonken schilderij van St. Martinus viel zo in de smaak, dat ze hem vroegen ook deze serie te willen maken. En dat deed hij - in ongeveer 7 jaren. Tussentijds kreeg hij ook nog diverse opdrachten en maakte hij ook andere schilderijen, waarvan er op internet verscheidene te zien zijn.
Dit schilderij symboliseert zowel de gelijkenis van "De verloren zoon" als het werk van barmhartigheid van "De hongerigen voeden"
In de meeste van de 8 schilderijen is een opvallende kleur blauw verwerkt, geïnspireerd op de blauwe "hemel" van het koorgewelf; Egbert merkte op dat dit iets paarser blauw was, maar hij vond zelf zijn eigen blauw nog mooier... Hieronder het koorgewelf.
De rondleiding duurde ongeveer een uur, en het was koud in de kerk dus langer had 't ook beter niet kunnen duren. Hoewel het zicht op de schilderijen beter had gekund, was het toch een belevenis; de verhalen die erbij werden verteld waren heel interessant, en het interieur van de kerk op zich was ook zó het bekijken waard - en daar kom je als niet-Groninger anders ook nooit.
Op de terugweg bleek het behoorlijk mistig, maar gelukkig kwamen we weer behouden thuis. Met dank aan de Suwâldsters die ons wilden vervoeren, zij reden met 3 auto's terwijl er uit Tytsjerk maar eentje was.
Nog even napraten met Egbert (rechts)
Werken van Barmhartigheid:
1. De naakten kleden (schilderij Martinus)
2. De hongerigen voeden (schilderij De verloren zoon)
3. De dorstigen laven (een zwarte man zit op een bank met mooie zonnevlekken achter 'm op de muur, geeft liggende blanke man te drinken uit een nap)
4. De doden begraven (geschiedenis van de gestorven jongeling die door Jezus uit de dood werd opgewekt)
5. De zieken verzorgen (4 vrienden brengen een bedlegerige naar Jezus, laten 'm door het dak zakken)
6. Vreemdelingen huisvesten (Jozef en Maria, hoogzwanger, bij de herberg)
7. Gevangenen bezoeken (Petrus in de gevangenis, vastgeketend aan 2 bewakers)
8. Goed zorgen voor de aarde en het milieu (Jona bij de verdorde wonderboom)
Dit achtste Werk van Barmhartigheid is er door Paus Franciscus aan toegevoegd in 2016. Het schilderij van Jona werd in 2024 door Egbert voltooid.
