Hoe oud is de kerk van Tytsjerk?
Helaas, dit is moeilijk te zeggen, want er is bijna niets van de geschiedenis bewaard gebleven. Er is echter een oude oorkonde in het Bisschoppelijk Archief te Utrecht, waaruit blijkt dat in 1328 verschillende gemeenten een pastoor mochten benoemen, waaronder ook Tytsjerk. Hieruit kan men opmaken dat hier een gevestigde gemeente moet hebben bestaan, en dus waarschijnlijk ook wel een kerkgebouw.
Uit de fundering is op te maken, dat hier waarschijnlijk tussen 1200 en 1300 al een stenen kerk is gebouwd. Daarvoor stond er mogelijk al enige eeuwen een houten kerkje.
Hierboven een afbeelding van de kerk alhier die omstreeks 1719 werd afgebroken.
Op dezelfde plek werden in 1720 de fundamenten gelegd van de huidige kerk. Er zijn daarna nog veel wijzigingen en uitbreidingen geweest. In 1828 werd het dak vernieuwd en in 1892 is de oostzijde van de kerk verbouwd.
De klok in onze kerktoren dateert uit 1608, en is door ene Hall uit de eveneens Hall genaamde plaats in Saksen (Duitsland) gegoten. Zoals met zoveel kerkklokken gebeurde, werd deze in de Tweede Wereldoorlog weer teruggehaald naar Duitsland - om aldaar te worden omgesmolten tot oorlogstuig. Daar kwam het echter net niet van, en na de oorlog kreeg onze kerk de klok terug, maar er zat wel een barst in. Daarom is hij in 1973 gedeeltelijk hergoten.
De klok wordt tegenwoordig automatisch geluid om 8.00 uur, 12.00 uur en 18.00 uur. Bij andere gelegenheden, zoals zondags voor de kerkdienst en ook bij bijv. bruiloften en begrafenissen, is de klok eenvoudig te luiden door een sleuteltje om te draaien.
Vroeger was het luiden van de klok een (zware) taak voor de koster, die in het klokkentouw moest klimmen...
Lang geleden hing de klok in een klokkestoel die naast de kerk stond (zie plaatje hierboven), maar
sinds bijna 2 eeuwen hangt hij in de toren. In 1800 begon men met de bouw van een nieuwe toren die
kleiner was dan die van tegenwoordig, maar de klok kon erin. Na vele reparaties werd deze toren
tenslotte in 1904 vervangen door die we nu hebben. Deze toren was echter tegen het einde van de 20ste eeuw ook
weer dringend aan restauratie toe, maar vanwege geldgebrek duurde het tot 2009 voor die -ook nog maar ten dele- kon worden uitgevoerd.
Onze kerk, huis nr. 42 aan de Buorren te Tytsjerk, staat sinds het begin van deze eeuw op de Monumentenlijst. Voor die tijd waren het slechts delen van de kerk,
die als monument werden beschouwd, nl. de torenklok, het koorhek en de fraaie preekstoel uit de 18de
eeuw. Toen hoorde de toren als zodanig daar dus nog niet bij.Er werden verschillende acties op touw gezet om geld voor de restauratie bij elkaar te krijgen, maar die brachten lang niet voldoende op. Er was rond de eeuwwisseling bijvoorbeeld een bloembollen-actie, voor de tuinliefhebbers een doffe teleurstelling; het geleverde materiaal was van inferieure kwaliteit (overjarig), terwijl bovendien maar 30% van de opbrengst aan de kerktoren ten goede kwam... de rest was voor de slimme bollenhandelaar, die wel begrepen had dat de gulle gevers voor de kerk niet zo gauw zouden klagen. Het handeltje legde hem geen windeieren...
Deze actie bracht nog wel de meeste contanten in het laadje, voor de kerk toch ruim ƒ 10.000.
Men vond dit op deze basis van boerenbedrog echter niet voor herhaling vatbaar.
Vrijwel niemand zou er ook voor een tweede keer in zijn getrapt.
Na heel veel jaren wachten en geld inzamelen werd de toren in 2009 dus eindelijk gerestaureerd, gedeeltelijk gefinancierd door Monumentenzorg. Al in 1995 werd de Commissie Herstel Kerktoren Tytsjerk opgericht, die verscheidene acties organiseerde om fondsen te werven. De laatste jaren bleef het erg stil, soms leek het weleens alsof de restauratie nooit zou plaatsvinden.
Gelukkig is het er dan toch van gekomen. De kerktoren werd grondig gerestaureerd, de glas-in-loodramen in de zuidmuur zijn ook opgeknapt.
In 2012 was er een "tweede fase" van de restauratie. Toen werd het interieur grondig aangepakt, het plafond en het koorhek opnieuw geschilderd, en de noordmuur kwam nu ook aan de beurt.
Helaas had de orgelbouwer echter even geen tijd (door andere opdrachten, die eerst af moesten) om het zuchtende krakende orgel op te knappen, en eigenlijk was het geld voorlopig ook op...
Men hoopt dit omstreeks 2014 toch nog te kunnen verwezenlijken; ook het uurwerk wacht nog steeds op restauratie.
We schrijven inmiddels najaar 2013. We houden het oog op de toekomst gericht...
Lijst van Predikanten na de Reformatie
